Çin startapı "Yuanfudao" dünyanın ən bahalı onlayn təhsil layihəsinə çevrildi. 2020-ci ildə dəyəri rekord dərəcədə 15,5 milyard dollara çatdı.

Milyarder Yuri Milner-in sərmayələri ilə həyata keçirilən layihə bütün rəqiblərini geridə qoyan və yarım ildə iki dəfə bahalaşan "Yuanfudao" startapı haqqında TED.az-ın materialında. 

2020-ci il bir çox şirkət üçün olduqca çətin, bəzi kompaniyalar üçün isə sonuncu il oldu. Lakin məsafədən təhsil bu sferada uğurlu bir istisnadır. Bir il ərzində bir çox onlayn təhsil şirkəti əhəmiyyətli investisiyalar cəlb etdi, tələbə və müəllim heyətini artırdı.

Pandemiyaya görə tətbiq olunan özünü təcrid rejimi müddətində tələbə və məktəblilər distant təhsilə qoşulmağa məcbur oldular. 

Pandemiyadan faydalananlardan biri, dünyanın ən bahalı təhsil layihəsi statusunu almış milyarder Yuri Milner F 27-nin DST Global fondundan daxil olmaqla 2,2 milyard dollar sərmayə cəlb edən Çinin "Yuanfundao" şirkəti idi. 

Bu uğurun arxasında kim dayanır?

"Yuanfundao" hekayəsi 2012-ci ildə Çində onlayn təhsil bazarı sürətlə böyüməyə başladığı zaman başladı. İki il içərisində bir anda üç böyük yerli şirkət, Alibaba, Baidu və Tencent bu layihəyə investisiya qoydu. "Yuanfudao" Çin İnternet portalı NetEase-in dörd keçmiş işçisi tərəfindən qurulub. Şirkətin baş direktoru və həmtəsisçisi Lee Yong Çinin Renmin Universitetində təhsil alan jurnalistdir və NetEase-dən əvvəl "Workers Daily", "Finance and Economics Magazine", "Southern Weekly" və "Global Entrepreneur"da çalışıb. Həmtəsisçilərin qalan üzvləri, Ke Shuai, Li Xing və Guo Zhangzhen haqqında demək olar ki, adlardan başqa heç bir informasiya məlum deyil.

2012-ci ildə tərəfdaşlar ilk ildə IDG Capital investisiya şirkətindən təxminən 1,5 milyon dollar investisiya cəlb edən dövlət qulluğuna qəbul imtahanlarına hazırlıq üçün Fenbi təhsil portalını işə saldılar. Ancaq qısa müddətdə qurucular K-12 sistemində tələbə hazırlamağın daha çox vəd verildiyini gördülər. Bu Çində uşaqların ümumiyyətlə altı yaşında başladığı 12 illik bir təhsil proqramıdır. Artıq 2013-cü ildə Fenbi tapşırıq bankı - Yuantiku adlı bir sınaq sahəsi açdı. Elə həmin il Guo Zhangzhen CEO olaraq çalışan Yun Lee-yi bir neçə süni zəka (AI) mütəxəssisini işə dəvət etdi. 2014-cü ilin mart ayında şirkət öz daxilində məhsullarında səs və görüntü tanıma texnologiyalarının tətbiqi ilə məşğul olan tədqiqat institutu yaratdı. Bu inkişaflara əsaslanaraq, 2014-cü ilin oktyabr ayında şirkət şagirdlərə ev tapşırıqlarının fotolarını yükləməyə və onları həll etmək üçün addım-addım rəhbərlik etməyə imkan verən Yansouti tətbiqini buraxdı.

Nəhayət, 2015-ci ilin may ayında Çinli təşəbbüskarlar şəxsi məhsulu olan "Yuanfudao" adlı tələbələrin özəl dərslər üçün öz müəllimlərini tapa biləcəyi bir platformaya başladılar. Yuantiku və Yuansouti xidmətləri "Yuanfudao"yu tamamlamağa başladı. Bundan əlavə, sahibkarlar İngilis Zebra AI öyrənmək üçün bir tətbiq istifadəyə verdilər. Fenbi ayrı bir məhsula çevrildi və hələ də müstəqil bir sayt kimi fəaliyyət göstərir. 2016-cı ildə tete-a-tete dərslərinə əlavə olaraq "Yuanfudao" istifadəçi sayını artırmaq üçün onlayn qrup dərsləri təşkil etməyə başladı. İndi "Yuanfudao"da dərslərin hibrid sistemini tətbiq edirlər: əvvəlcə müəllim yüzlərlə və ya minlərlə şagirdin eyni vaxtda dinlədiyi böyük siniflərdə mühazirələr oxuyur, sonra tələbələr suallarını cavablandıran, tapşırıqları yoxlayan və valideynlərlə ünsiyyət quran digər müəllimlərlə kiçik qruplara bölünürlər. Müəllimlərlə fərdi dərslər də almaq mümkündür.

2019-cu ilədək şirkət Çinin 11 şəhərində təlim mərkəzləri və filialları qurdu. "Yuanfudao" hazırda 10.000 nəfərə yaxın adam çalışır və təsisçilər daha çox adamı işə götürmək niyyətindədir. "Yuanfudao" müəllimlərin əmək haqlarını platformaya ödədikləri komissiyadan qazanır. 2018-ci ildə şirkət əsas gəlir mənbəyinin repetitorluq kurslarından olduğunu bildirdi. Startap şirkətinin məlumatına görə, 2019-cu ilin sonunda xidmətlərindən bir il əvvəlki 160 milyon ilə müqayisədə 400 milyon insan istifadə etdi. "Yuanfudao"nun 2019-cu ildəki mənfəəti 459-612 milyon dollar arasında dəyişdi. Layihə 2017-ci ilin may ayında 120 milyon dollarlıq investisiya cəlb etdiyi zaman sektorun liderinə çevrildi. 

Koronavirus faktorunun startapın inkişafında rolu. 

2019-cu ilin sonuna qədər "Yuanfudao" tərəfindən toplanan ümumi vəsait miqdarı 542 milyon dollar təşkil etdi. Lakin 2020-ci il şirkət üçün həqiqətən uğurlu bir il oldu. Çində başlayan COVID-19 pandemiyası fonunda, ölkədə yanvar ayında karantin tətbiq olundu və onlayn təhsil tələbi artdı. Fevral ayında Çində təxminən 220 milyon məktəbli və universitet şagirdi evdən təhsilə məcbur oldu. Pandemiyanın onlara milyonlarla yeni istifadəçi gətirəcəyindən xəbərdar olan "Yuanfudao" təsirlənmiş bölgələrdəki yardım təşkilatlarına pul bağışladı və Çinli tələbələr üçün pulsuz dərslər təşkil etdi.

İl ərzində startap iki turda böyük Çin və beynəlxalq investorlardan 2,2 milyard dollar topladı. İlk tura Çin holdinqi Tencent rəhbərlik etdi. Reuters-in məlumatına görə, "Yuanfudao" o dövrdə 1,2 milyard dollar qazanmışdı. Oktyabr ayında keçirilən ikinci tur şirkətə 1 milyard dollar daha qazandırdı. Milyarder Yuri Milnerin DST Globa rəhbərliyində idi. DST Global şərh verməkdən imtina etdi.

Nəticədə, qiymətləndirmə mart ayında 7.8 milyard dollardan oktyabrda 15.5 milyard dollara qədər ikiqat artdı. Startap cəmi altı ayda reytinqini iki dəfə artırdı və onlayn təhsil sahəsində dünyanın ən bahalı şirkətinə çevrildi. Layihə Hindistandan olan rəqibini, Byju's-ı qabaqladı. Yeri gəlmişkən, bu layihənin də investorlarından biri Yuri Milnerdir.

Byju’s xidməti 2011-ci ildə yaradılıb, məktəblilər üçün onlayn kurslar və rəqabət imtahanlarına hazırlıq təklif edir. Şirkət bu il bütün şirkətin 1,2%-ni alan DST Global-dan 122 milyon dollar topladı. Byju’s-in müqavilə müddətində 10 milyard dollar dəyərində olduğunu təxmin edilir. 

Startap üçün yeni üfüqlər

"Yuanfudao" yalnız Çin bazarı ilə məhdudlaşmayacaq. 2019-cu ilin noyabr ayında Lee Yong Hindistanlı ortağı Shushant Srivastava ilə birlikdə "Yuanfudao"nun adsız bir məbləğdə sərmayə qoyduğu bir EdTech startapı - Oda Class yaratdı. Sahibkarlar 2018-ci ildə Bangalorda "Yuanfundao" Hindistana çıxmağı planlaşdırarkən tanış oldular. 

“Li Yongla Hindistan və Çindəki təhsil biznesi haqqında fikirlərimizi bir-birimizlə bölüşməyə başladıq. Yuanfudao çox təcrübəyə malikdir və mən bazarı, valideynləri və şagirdləri tanıyıram ”, - deyə Srivastava qeyd edib. 

Əməliyyatın ilk 3 ayında tətbiq 1 milyon dəfə yükləndi. Startap freemium modelinə görə pul qazanır: pulsuz mühazirələr, lakin əlavə funksionallıq ödənişlidir. "Yuanfundao" bu il 1,5 milyard dollar gəlir gözləyir. 

Şirkət marketinqə çox xərcləyir: son iki ildə reklamlarında 1 milyarddan çox televiziya izləyicisi oldu və iyul ayında "Yuanfundao" Pekin 2022 Qış Olimpiya və Paralimpiya Oyunlarına sponsorluq edən ilk texnoloji şirkət oldu.

Zeynəb ƏKBƏR