AZ

5 Avqust - Beynəlxalq İşıqfor Günü

aba93db95c415dcc2e7e403ddfa4d87a.jpg
05.08.2019 18:56

İşıqfor (svetafor) yol hərəkətini tənzimləmək üçün kəşf edilən hələ ki, ən mükəmməl qurğu olaraq qalmaqdadır. 

 

İşıqforların tarixi haqqında danışılan zaman ən çox adı hallanan şəxsiyyət amerikalı mühəndis Garrett Mоrgandır. O, “işıqforun atası” hesab edilir və 1925-ci ildən sonra dünyada quraşdırılan işıqforlar Mоrganın sxemi əsasında düzəldilirdi. Morganın potentinin hesabına General Electric ABŞ-da işıqfor istesalı üzrə monopolistə çevrilir, Morgan isə ilk qaradərili milyonerlərindən biri olur.

 

 

İlk işıqfor Britaniyalı J. P. Knight tərəfindən XIX əsrdə ixtira olunub. Əllə idarə olunan bu işıqforu insanlar ilk dəfə 1868-ci ildə Londonda İngiltərə parlamentinin binası önündə görüblər.

 

İlk avtomatik sistemlə işləyən işıqfor…

 

İlk avtomatik sistemlə işləyən işıqfor 1910-cu ildə Earnest Sirrine tərəfindən icad edilib. Yalnız “stop” və “proceed” yazılarından ibarət olan bu işıqforda rənglər yox idi və  insan tərəfindən heç bir müdaxiləyə ehtiyac olmadan işıqfor müəyən edilmiş vaxtda özü yazılara keçid edə bilirdi.

 

1914-cü ilin bu günündə isə Klivlenddə (ABŞ) insan müdaxiləsi olmadan ilk elektriklə işləyən işıqfor James Hoge tərəfindəndən quraşdırılır.  Yalnız 2 rəng - qırmızı və yaşıl işıqlardan ibarət olan işıqfor bir işıqdan digərinə keçərkən səs siqnalı verirdi.  Sistem şüşə qutuda oturan polis tərəfindən idarə olunurdu.

 


1920-ci ildə isə ilk dəfə William Potts və John F. Harriss tərəfindən üç rəngli (qırmzı, sarı, yaşıl) işıqfor Detroyt və Nyu York şəhərlərində yaradıldı.

 

İşıqforda niyə məhz qırmızı, yaşıl və sarı rənglərdən istifadə edilir?

 

Qırmızı – təhlükə rəngidir. Bu rəng gecə və gündüz, yağışda və dumanda yaxşı görünür və buna görə də qadağa işarəsi üçün ideal rəng hesab edilir. Yaşıl rəng isə qırmızıdan tamamilə seçilir və onları qarışdırmaq mümkün deyil. Bu iki rəngin ortasında olan sarı rəngsə diqqət cəlb edən rənglərdən biridir və sürücüləri diqqətli olmağa çağırır.

 

Dünyada ən ensiz küçə kimi tanınan Çexiyanın paytaxtı Praqa şəhərindəki “Vinarna Certovka” küçəsində piyadalar üçün xüsusi işıqfor quraşdırılıb. Çünki bu küçədən eyni vaxtda iki nəfər keçə bilmir və yalnız işıqforun köməyi ilə növbəli keçmək mümkündü.

 

 

Texnologiya bölməsindən digər xəbərlər

Daha çox