Pifaqor teoreminin Pifaqora aid olmamasına baxmayaraq, bu adla tanınmasının çaşdırıcı səbəbləri
Pifaqor teoremi üçbucağın tərəfləri arasında əsas əlaqəni quran ilk teoremlərdən biridir və bu elmi müddəanın adından da göründüyü kimi Pifaqora aid olduğu düşünülür. Bəs bunun belə olmadığını desək necə olar?
Bəzi son araşdırmalarla alimlər Pifaqor teoreminin əslində Pifaqora aid olmadığını aşkar etdilər.
Detallara baxaq.
Tədqiqatçıların fikrincə, babillilər əslində Pifaqor teoremini Pifaqordan 1000 il əvvəl kəşf ediblər.
Mütəxəssislər düzbucaqlı daxilində diaqonal uzunluğunun həlli üçün Pifaqor teoreminin istifadə olunduğu gil lövhə tapırlar. Bu lövhə IM 67118 kimi tanınır və çox güman ki, tədris məqsədləri üçün istifadə edilib.
Araşdırmalara görə, bu xarabalıq eramızdan əvvəl 1900-1600-cü illər arasında Köhnə Babil dövrünə aiddir. Yəni Pifaqorun doğulmasından əsrlər əvvəl.
Təxminən eramızdan əvvəl 1800-1600-cü illərə aid başqa bir lövhədə üçbucaqları olan bir kvadrat tapılır.
Bu işarələrin qədim babillilərin istifadə etdiyi sayma sistemi olan 60-cı bazadan tərcüməsi bu insanların Pifaqor teoremini və digər qabaqcıl riyazi anlayışları bildiyini göstərir.
Beləliklə, babillilər bir kvadratın diaqonalının uzunluğu ilə tərəfi arasındakı əlaqəni əsrlər əvvəl bilirdilər. Əgər belədirsə, niyə bu teorem Pifaqorun adını daşıyır?
Bunun iki fərqli səbəbi ola bilər.
Qədim insanlar alimlərə böyük hörmət bəsləyirdilər və öz kəşflərini onlara aid etməkdən çəkinmirdilər.
Bundan əlavə, babillilər bu teoremi kəşf etdikləri dövrdə bu məlumatı yazılı materiala çevirmək demək olar ki, mümkün deyildi. Bu səbəbdən bu teorem Pifaqora sağlığında şifahi şəkildə çatdırılmış ola bilər.
Xülasə, elm adamlarının əldə etdiyi dəlillər Pifaqor teoreminin əslində Pifaqora aid olmadığını göstərir.