AZ

Bədənin bir hissəsini qaşıyarkən niyə çox əlaqəsiz başqa yerdə hiss edirik?

e1be2444305d491d4b83a3b958fd05cf.jpeg
03.10.2024 11:01

Bədəninizin bir nahiyəsini qaşıyıb, başqa nahiyədə qaşınma hiss etmisinizmi? Narahat olmayın, bu tamamilə normaldır!

 

Sinir sistemimizin mürəkkəbliyini ortaya qoyan bu vəziyyət əslində duyğu məlumatlarını emal etməyimizlə bağlıdır. Qısa cavab odur ki, beynimizlə bağlıdır. Gəlin uzun cavabı birlikdə araşdıraq.

 

Dərimiz sıx sinir uclarına malikdir.

 

Bu sinir ucları bədənin müxtəlif yerlərindən beyinə siqnallar göndərir və toxunma, temperatur və təzyiq kimi duyğu məlumatlarını daşıyır. Bu sinir uclarının bədəndə paylanması kifayət qədər sıxdır. Ancaq bəzi yerlərdə sinir sıxlığı təbii ki daha yüksəkdir.

 

Hər bir sinir müəyyən bir bölgədən mərkəzi sinir sisteminə həssas məlumatların ötürülməsindən məsuldur. Bu sinirlər periferik sinirlər vasitəsilə onurğa beyninə çatır və siqnallar onurğa beynindən beyinə ötürülür.

 

Bədənimizdə dermatom deyilən sahələr var.

 

Dermatomlar, müəyyən onurğa sinirlərinin bədənin hansı hissələrindən hiss məlumatları topladığını göstərən sinir bölgələri kimi tanınır. Hər bir onurğa siniri bədənin müəyyən bir sahəsinə cavabdehdir və bu bölgədən beynə sensor siqnalları daşıyır.

 

Bir sinirin qaşınması, başqa bir dermatom bölgəsinə aid bir sinirin qaşınması illüziyası yaradır. Əgər cızdığınız bir sahə onurğa beyninin yaxın nahiyələrinə ötürülürsə, ehtimal ki, bədəninizin başqa bir hissəsində həssas reaksiya hiss edəcəksiniz.

 

Bədən səthindən gələn bütün hiss siqnalları beynin somatosensor korteks adlanan sahəsinə gedir.

 

Somatosensor korteksdə bədənin müxtəlif hissələrindən gələn sensor məlumatların işləndiyi bir xəritə var. Bu korteksdə, bədənin hər bir bölgəsinə uyğun gələn sinirlərin beyindəki yeri homunculus adlı bir quruluşla təmsil olunur.

 

Bununla belə, bədənin bəzi hissələri somatosensor korteksə çox yaxın yerləşə bilər. Bu, sinir siqnallarının çaşqın olmasına səbəb olur. Başqa sözlə, beyin bir bölgədən gələn cızma siqnalını həqiqətən emal etdikdə, onu başqa bir yaxınlıqdan gələn siqnal kimi şərh edə bilər.

 

Sinir sistemimizdəki "çarpaz söhbət" bu illüziyaya bir nümunədir.

 

Bir sözlə, bu, qonşu sinirlərin bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədə olması və ya sinir yollarının müdaxilə etməsi deməkdir. Bir sinir çox aktivləşərsə, qonşu sinirlər də təsirlənə bilər.

 

Nəhayət, beynin bədən xəritəsi bədənin bəzi hissələrinin bir-birinə çox yaxın təmsil olunduğu bir quruluşa malikdir. Məsələn, üz və əl korteksdə yan-yana yerləşdiyi üçün bəzən əlinizdə hiss etdiyiniz qaşınma və ya toxunma hissi üzünüzdə də hiss oluna bilər.

 

Bütün bu səbəblər, qolunuzu qaşıyarkən belinizdə və ya başqa bir  yerdə qaşınma hiss etməyinizə səbəb olur.

TED + bölməsindən digər xəbərlər

Daha çox